Korte berichten
We hebben bij Oud Stompwijk al een paar keer gezien dat bronnen voor de geschiedenis van ons buurtschap vaak te maken hebben met belastingen. De reeks artikelen over de minuutplannen in Stompwiic gaat over kaartmateriaal dat opgesteld werd in de eerste helft van de negentiende eeuw teneinde beter -en eerlijker- belasting te kunnen heffen. U kunt die artikelen trouwens ook hier lezen [daar even naar beneden scrollen].
Het belastingkohier uit 1561 is ook zo’n bron. Historisch genootschap Oud Soetermeer stelde ons enige tijd geleden een transcript ter beschikking van een stompwijkse deel uit dit kohier en dat gebruikt kan worden om meer inzicht te krijgen in bewoners, eigenaren en land condities rond 1560. In de Nieuwsbrief van medio augustus 2021 werd een scan van een pagina uit dit transcript getoond. U ziet het hierboven nogmaals.
In de afbeelding hieronder ziet u waarom wij zo blij zijn met het transcript. Het is verdraaide lastig die zestiende eeuwse met de hand geschreven documenten te lezen! Wij hebben bij het Nationaal Archief een reeks scans besteld van het oorspronkelijk document, niet alleen uit nieuwsgierigheid naar de vorm, maar ook meer inzicht te krijgen in het transcript. Zo zien we bijvoorbeeld dat er ook uit het transcript lastig is op te maken hoe het nu precies met oppervlakten en bedragen zit. Pas later schakelde men in Nederland over naar rekenen met arabische cijfers, rekenen en interpreteren met romeinse cijfers is voor ons toch wat lastig. Vooral ook omdat de tekst en de cijfers soms erg dicht op elkaar werden geschreven. LL is dat nu 50 pond?....
In de Nieuwsbrief, nr. 2, van 15 augustus 2021 werd over het onderwerp copyright verwezen naar een bericht op de website met de titel "Mag dat wel?" (op de homepage onder 'oudere berichten'). Uit dat bericht citeer ik:
Maar soms sta je dan toch voor onverwachte problemen. Wat te doen met foto’s in een fotoalbum die door een professionele fotograaf zijn gemaakt? Foto’s van een Persbureau bijvoorbeeld. Als je vroeger een foto wilde hebben, en eigenlijk is dat tegenwoordig nog zo, die eerder in een krant heeft gestaan dan kan -tegen betaling natuurlijk- een afdruk worden besteld. En wat nu als je zo’n foto opduikt in een familiefotoalbum en dat je die wil gebruiken in een artikel? Mag dat dan nog steeds? Nou niet zomaar.
In dezelfde Nieuwsbrief werd een korte verwijzing gemaakt naar de gang van zaken rondom het vinden van antwoorden op een eenvoudige vraag: “mag ik een foto van een persbureau, ook als het een foto betreft uit 1938 (of uitsneden uit die foto), gebruiken in een publicatie?”. Het betreft een stel foto’s aangetroffen in een fotoalbum en gemaakt door het Foto-correspondentie Bureau Schimmelpenningh. Die vraag werd aan drie partijen gesteld, partijen waarvan we mogen veronderstellen dat zij een deskundig antwoord kunnen geven.
In de Nieuwsbrief werd het antwoord gegeven van de RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis:
"Bedankt voor uw bericht. Voor uw vraag om informatie over gebruik van materiaal uit onze collectie verwijzen wij u graag naar onze webpagina’s ‘Beeldmateriaal aanvragen’ en ‘Auteursrecht’. Op vragen over auteursrechten op specifiek collectie-materiaal kunnen wij helaas niet ingaan. Voor verdere vragen over auteursrecht verwijzen we u graag door naar Pictoright."
Als wij de suggesties opvolgen krijg je wel informatie over copyright regels in het algemeen en hoe om te gaan met materiaal waarop nog copyright rust, maar een antwoord op de vraag 'hoe zit het met het copyright voor de foto's van Schimmelpenningh' hebben we niet gekregen.
Het antwoord van de tweede partij, het Nationaal Archief, luidde:
Of u foto's mag hergebruiken hangt af de collectie waar deze foto's nu tot behoren onderdeel van zijn. Dhr. Schimmelpenningh heeft in die jaren foto's gemaakt in opdracht, maar ook vanuit eigen beweging.
Op de website van de RKD bied men de onderstaande gegevens over hem. Op deze pagina lees ik dat zijn werk onderdeel is geworden van een gro-tere collectie. https://rkd.nl/nl/explore/ artists/288092
Wellicht kunnen ze u hier bij het RKD meer over vertellen. Mochten ze u niet verder kunnen helpen dan is het misschien goed om contact te zoeken met Spaarnestad Photo (https://spaarnestadphoto.nl/)
Ook het archief geeft dus geen duidelijk antwoord op de vraag, verwijst naar het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, waarvan we hierboven al hebben gezien dat zij geen helder antwoord op de vraag hebben gegeven.
In Stompwiic, afl. 21 de afronding van dit verhaal!
In de Nieuwsbrief, nr. 2 maakten wij melding van een publicatie die al wat ouder is. Immers, ook oudere bronnen kunnen allerlei wetens-waardigheden opleveren over de geschiedenis van Stompwijk. Wie dus verwacht dat alleen in moderne studies er wel eens iets gezegd wordt over het historische Stompwijk, komt bedrogen uit.
In "De adellijke vrouwenabdij van Rijnsburg. 1133 - 1574 / Maria Hüffer. - 1923" wordt Stompwijk één keer genoemd. En wie daar dan een beetje induikt, komt in een wereld terecht van landverbetering, handel in mest en grootgrondbezit en rijkdom niet te vergeten. De abdij komt als landbezitter ook voor in de opgemaakte overzichten van de tienden waarover wij hierboven ons A. al opmerkingen maakten.
Nu is één keer inderdaad niet zo veel, maar de bronnen die Mw. Hüffer gebruikt geven misschien wel meer verwizingen? En inder-daad in een nog oudere geschied-beschrijving van de abdij, wordt er wat vaker naar Stompwijk verwezen. Het verdient zeker de moeite hier nog eens wat verder in te duiken. En wie weet komt dat later wel een keer….
In een ander werk van mw. Hüffer komt Stompwijk overigens ook wat vaker voor. Maar hier hebben we te maken met een archiefbeschrijving, anders gezegd een flinke reeks korte beschrijvingen van alle historische documenten met betrekking tot de abdij.
De titel is Bronnen voor de geschiedenis der Abdij Rijnsburg / Hüffer. - Den Haag 1951. In: Rijks Geschiedkundige Publicatiën, kleine serie, nr. 31. En dat boekwerk is in zijn geheel te bekijken op https://www.huygens.knaw.nl/resources/bronnen-voor-de-geschiedenis-der-abdij-rijnsburg-1140-1620/.
Gelukkig is er een index met in die index een vijftiental verwijzingen naar bronnen waarin Stompwijk voorkomt
Naakte waarheid
Rond de afgelopen eeuwwisseling verscheen er een blad tijdens de Harddraverij / Kermis in Stompwijk met de titel 'Naakte waarheid'. Het blijkt lastig een volledige set van dit blad te vinden. Stichting Oud Stompwijk heeft een jaargang uit 2000, maar wie heeft de andere jaargangen? En is het bekend hoeveel jaargangen er eigenlijk zijn geweest?
Paul van Santen is hier ooit mee begonnen, beetje uit zijn tijd van “Paultje Pils” elke vrijdag rond vijf uur op radio 538. Tijdens de vier kermisdagen kwam hij elke avond rond 20:00 met een verslag van de kermis de dag ervoor … Er moeten dus over een aantal jaren 3 afleveringen van elk jaar zijn. Aldus Leo Oliehoek die indertijd het blaadje vermenigvuldigde.
Niet alleen is het onduidelijk hoe lang dit blad is verschenen ook de frequentie is onduidelijk. De jaargang in het bezit van de Stichting uit 2000 bestaat uit vier afleveringen!
De trekvliet
De nieuwe trekweg langs de Vliet : Het jaagpad van Leiden tot Leidschendam en de trekschuitdiensten naar Delft en Den Haag 1636-1638 / Martine van der Wielen - de Goede. - Leiden, Primavera Pers. - 2007. Leidse Historische reeks nr. 19
Dit interessante boek is al verschenen in 2007 en behandelt de aanleg van de trekweg of het jaagpad langs de Vliet. Daar is in de jaren 1635-1640 heel veel werk ingestoken. Dit alles om met name het vervoeren van personen en goederen over de Vliet makkelijker te maken. Deze weg liep natuurlijk een flink stuk door -of beter langs- Stompwijk. We krijgen inzicht in de kosten en natuurlijk duiken de namen op van betrokken Stompwijkers die in dit boek worden genoemd. Zo komen wij Mees Louwen tegen die landerijen bezat tussen de Wezensloot en de Kniplaan!
Niet alleen rekeningen, declaraties en dergelijke worden door de autuer gebruikt. Een zeer belangrijke bron zijn de kaarten die werden vervaardigd om het hele traject aanschouwelijk te maken. Aantekeningen en kleurgebruik zijn zeer informatief.
In dit boek een losse bijlage van een kaart uit 1636.
Wij komen hier in een Stompwiic nog op terug!
Op zoek naar
Een zeventiental krantenknipseltjes van Stompwijkse Indiëgangers werd ons aangeboden om te scannen. Dit is een bijzondere collectie van knipsels omdat de strijd in Indië na de Tweede Wereldoorloog erg ingreep op het emotionele leven van de soldaten aldaar. En dat liep zelfs door nadat zij weer terggekeerd waren.
Hoewel de namen en functies worden genoemd bij de knipsels is het toch interessant om meer te weten te komen over deze Stompwijkers. Inmiddels hebben wij ruimte gevonden om alle knispseltjes aan te beiden aan te bieden op de zoeken naar informatie van de website. Daar kunt u uw informatie kwijt in het formulier. Uw gegevens worden dan verwerkt en uiteindelijk opgenomen bij de knipsels.
De vissende jongen
In de foto van de vissende jongen die werd gepubliceerd in Stompwiic 19, staat op de achtergrond een molen. Wij vroegen of er misschien iemand was die meer informatie over de foto zou kunnen geven, de naam van de molen of de plaats bijvoorbeeld.
Daarop antwoordde Idsard Bosman, bestuurslid historische vereniging Erfgoed Leidschendam. Hij wist te vertellen dat de bewuste foto ook te vinden is in het archief van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Bij de beschrijving die bij de foto is geplaatst in dat archief, plaatsten wij toch een vraagteken. U leest meer over deze molen, de zoektocht en de precieze plaats waar de foto is gemaakt in Stompwiic 20!
De foto van de desbetreffende molen hierboven komt uit de molendatabase. Hieronder nog eens de foto met de vis-sende jongen uit Stompwiic 19.
